Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΓΕΝΝΑΙΩΝ

 

Μόλις πριν λίγο, σήμερα 22 του Μάη, έφυγε από την ζωή ο Διονύσης Κωνσταντάκης.

Ήταν ο τελευταίος των γενναίων!

Ο  Διονύσης Κωνσταντάκης ήταν σαν παιδί πρωταγωνιστής στο Έπος των Αντρείων κατοίκων των Φαρακλάτων που διέσωσαν από βέβαιο θάνατο τον Ιταλό Λοχαγό Αμος Παμπαλόνι το 1943.

Τότε στην  σφαγή των Ιταλών.

Ηταν στην Κεφαλονιά, ήταν στα Φαρακλάτα τον Σεπτέμβριο του 1943

 

Ο ΛΟΧΑΓΟΣ «ΚΟΡΕΛΙ» ΧΩΡΙΣ  ΜΑΝΤΟΛΙΝΟ

 

 

1.- Ενας « Νίκολας»,μια «Πενέλοπε» και ένα μαντολίνο.

 

Ήταν το 2001 όταν ανέβηκε στους κινηματογράφους η ταινία:

«το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι».

Μια διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Λουί Ντε Μπερνιέρ.

Ένα ρομαντικό ειδύλλιο ανάμεσα στον «Νίκολα» και την «Πενέλοπε».

Έναν  Ιταλό Λοχαγό και μια Κεφαλονίτισα νέα.

Πρωταγωνιστής της ταινίας ένα μαντολίνο!

Ο έρωτας του «Νίκολα» για το μαντολίνο ήταν ισοβαρής με τα  αισθήματα του προς την «Πενέλοπε».

Η μοναδική  σχέση της ταινίας με την πραγματικότητα ήταν τελικά το μαντολίνο.

Η αγάπη των Κεφαλονιτών με το μαντολίνο, με την μουσική, με ένα βιολί, με έναν χορό, με ένα μπάλο.

Αλλά  τα πράγματα δεν έγιναν έτσι.

Δεν μπορούσαν να γίνουν έτσι.

Ένας Κεφαλονίτης Πατέρας, ένας Αδελφός δεν θα ανεχόταν  έναν «δημόσιο» έρωτα της αδελφής και της κόρης.

Έναν δημόσιο χορό με τον κατακτητή ακόμα και αν αυτός έπαιζε μαντολίνο.

Όχι δεν έγιναν έτσι τα πράγματα στον τόπο που υπήρξαν τα Αργίνια και τα Μουζακάτα, τα καμένα Χωριά της Κεφαλονιάς.

Στον Τόπο που τρέξανε ποτάμια αίματος.

Όχι  δεν τον λέγανε Κορέλι και δεν κρατούσε μαντολίνο.

 

2.- Ο Ικέτης.

 

Σεπτέμβριος του 1943. Κεφαλονιά.

Η σφαγή της Μεραρχίας Ακουι από τους Γερμανούς.

Εκκαθάριση.

10.000 Ιταλοί Αξιωματικοί και Στρατιώτες χάνονται στην Μάχη ή στην Θάλασσα μα πιο πολύ:

Εκτελούνται από τους Ναζί.

Στα Δειλινάτα εκτελούνται οι Στρατιώτες μιας πυροβολαρχίας. Αδιάκριτα.

«Ήταν γλυκό το βόλι» όπως έγραψε ο Μπαγιαντέρας γιά τον Λοχαγό Amos Pampaloni.

Δεν ήταν τότε η ώρα!

Η ώρα του.

Η σφαίρα πέρασε από το κεφάλι του χωρίς να σημάνει το τέλος!

Έπεσε αιμόφυρτος πάνω σε σώματα των συντρόφων του, των στρατιωτών του!

Νεκροζώντανος περίμενε το τέλος που δεν ήρθε και όταν όλα ησύχασαν σύρθηκε μέσα σε μια μάζα αναζητώντας το νήμα της ζωής του.

Ήταν πλέον «Ικέτης»!.

Αναζητούσε άσυλο στο βουνό της Ευγέρου.

 

3. «Μάνα μου»

Ήταν το μοιρολόι.

Ένα μοιρολόι σαν και αυτά που οι Ελληνίδες  τραγουδούν στην Μάνη, στην  Ήπειρο, στην Grecia Salentina, παντού στην Ελλάδα, ένα μοιρολόι από τον Πετρολούκα Χαλκιά.

Το τραγούδι της μοίρας.

Ζωντανός ο Amos, μέσα στην σχινόμαζα που αποτελούσε το τελευταίο του καταφύγιο, «μοιρολογούσε» την ζωή του, τώρα που ένοιωθε ότι φτάνει στο τέλος.

Ένοιωθε την παρουσία των εκτελεστών του κοντά.

Αναζητούσαν οι Γερμανοί διαφυγόντες για να ολοκληρώσουν το έγκλημα.

Μοιρολογούσε σιωπηρά.

«Οh Mama mea -Oh Dio»

Σε όλο τον Κόσμο πάντα και τότε ο άνθρωπος έχει προσμονή για την Μάνα του, για τον δικό του Θεό και μια Madonna.

 

 

4.«Ω παιδιά μου, ορφανά μου…!»

Άκουσε τα βήματα να πλησιάζουν.

Ήταν το τέλος;

Πίστευε οτι οι δήμιοι πλησιάζουν γιά να ολοκληρώσουν το έγκλημα.

Μέσα από το περιστασιακό του κρησφύγετο πρόβαλε ένα  μικρό αγόρι.

Το είδε να στέκεται μπροστά του.Δεν είναι ευκολο να κρυφτεί από ένα παιδί που ήξερε τον τόπο.Κάθε δέντρο,κάθε πέτρα,κάθε ληθιά.

 

Ήταν ο Ντίνος!

Ένα παιδί 14 χρόνων από τα Φαρακλάτα.

Έβοσκε κοντά 5-6 γίδες του Χρήστου του «Ρέμπελου».

Την ήξερε καλά την Ευγερο ο Ντίνος, το ήξερε το Βουνό αφού αυτό ήταν το σπίτι του.

Ο πατέρας του ο Άγγελος είχε «φύγει» ένα χρόνο πριν από πείνα.

Ο λιμός  άφησε τον Ντίνο προστάτη μιάς οικογένειας στα 14 του χρόνια.

Δεν ήξερε ο Ντίνος για τον Ικέσιο Δία, δεν ήξερε για τον Ικέτη Οδυσσέα, δεν ήξερε για τις Ικέτιδες Κόρες του Δαναού.

Ηξερε καλά ότι η βοήθεια στους Ιταλούς σήμαινε θάνατο.

Οι Γερμανοί  εκτελούσαν όποιον έκρυβε φυγάδα.

Εκτελούσαν τον ίδιο αλλά και την οικογένεια του

Αυτό ο Ντίνος το ήξερε.

Αλλά την απόφαση του την είχε πάρει.

Αυτοί οι Νέοι!

Τα «ξυπόλητα τάγματα»! Τα αποφασισμένα για ζωή και θάνατο Ελληνόπουλα.

Αυτά για τα οποία ο Ρήγας Φεραίος έγραψε:

«Ω παιδιά μου,ορφανά μου…»

Σε αυτούς ανήκε. Τέτοιος ήταν ο Ντίνος Παπαναστασάτος, ένα παιδί ορφανό 14 χρόνων, που τον φώναζαν «Κουτρούλη»

 

5.- «Ο Κουτρούλης» και ο άλλος «Κουτρούλης»

Κουβαλάμε ένα όνομα, ένα επώνυμο και ένα παρανόμι.

Στην Κεφαλονιά μας ξέρουν περισσότερο με το παρανόμι παρά με το επώνυμο.

Το επώνυμο ανήκει σε πολλούς ενώ το παρανόμι είναι δικό μας.

Αποκλειστικά δικό μας.

Τον Ντίνο τον ξέρανε σαν «Κουτρούλη»

Ήταν ο «Ντίνος ο Κουτρούλης»!

Μα για την κουρεψιά του,μα για το κεφάλι του, τον φώναζαν «Κουτρούλη».

Κάποιος θα ένοιωθε οτι είναι υποτιμιτικό ή οτι είναι σκωπτικό αυτό το “Κουτρούλης”

Τον Φλεβάρη του ίδιου χρόνου, το 1943, έφυγε από την ζωή ο Εθνικός Ποιητής Κωστής Παλαμάς.

Ο Ντίνος ο Κουτρούλης δεν γνώριζε τον Παλαμά, ούτε την θανή του.

Δεν είχε διαβάσει ποτέ για αυτόν ή απαυτόν

Δεν ήξερε ότι «κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι νεκροί».

Είχε όμως, χωρίς να το ξέρει την «ευχή» του Παλαμά.

Στα πρώτα χρόνια της συγγραφής του ο Εθνικός Ποιητής έγραφε με το ψευδώνυμο

«Κουτρούλης».

Ένα σήμα στην ζωή του Ντίνου του «Κουτρούλη».

 

6. Αμάλθεια

Γενναίος ο Ντίνος οδήγησε τον Αμος στην Σπηλιά του  Μανώλη   στην Ευγερο.

 

Εκεί οι Φαρακλάδες «κόβανε» άμμο για τις ανάγκες τους στα  χτισίματα τους.

Το νέο «Ιδαίον Άντρο» ,η σπηλιά  στον Ψηλορείτη όπου η Ήρα  ΄έκρυψε τον γιο της ,τον Δία, να τον προστατέψει από τον Κρόνο και τον θάνατο.

Σε μια σπηλιά ,σε ένα βουνό ο Κουτρούλης έκρυψε τον Αμος να τον σώσει από τον δικό του «Κρόνο» και τον δικό του θάνατο.

Άρμεξε την κατσίκα και έδωσε στον Ικέτη γάλα να πιεί.

Όπως η «αμάλθεια» η Ιερή τροφός του Δία.

Μια κατσίκα τότε στο Ιδαίο Άντρο.

Μια κατσίκα τώρα και στην Ευγερο.

Η ίδια για τον Δία και για τον Παμπαλόνι.

Η Αμάλθεια.

7 Ο Ρέμπελος

Η σπηλιά του Μανώλη,το καταφύγιο του Παμπαλόνι  βρισκόταν πάνω από τα Φαρακλάτα.

Ένα παρατηρητήριο που σου έδινε την δυνατότητα να ελέγχεις το Χωριό.

Εκεί κοντά στα 100-150 μέτρα βρισκόταν το σπίτι του Χρήστου Βαρδαραμάτου του «Ρέμπελου»,το πρώτο σπίτι στο Χωριό όπως κατέβαινες από την Ευγερο.

Ζούσε εκεί με την γυναίκα του την Ειρήνη και ο Κουτρούλης ήταν το τσομπανόπουλο του.

Ο Κουτρούλης έπρεπε να περιμένει να σουρουπώσει καλά για να μπορέσει να οδηγήσει το «εύρημα» του με ασφάλεια εκεί που έκρινε πως ο Αμος δεν θα κινδύνευε.

Έτσι βρέθηκε εκείνη την μαύρη μέρα στην πόρτα του Ρέμπελου  ένας αιμόφυρτος Ιταλός αξιωματικός.

Οι Γερμανοί θα αναζητούσαν στο Χωριό φυγάδες αλλά ο Ρέμπελος δεν το σκέφτηκε περισσότερο.

Του έδωσε  ότι επέτρεπε η φτώχεια του:ψωμί με λάδι και ελιές και τον κράτησε στο σπίτι του όλο το βράδυ.

Η ζωή του και η ζωή της γυναίκας του της Ειρήνης βρισκόταν σε κίνδυνο αλλά ο Χρήστος ήταν ο «Ρέμπελος»!

 

 

8. «ο έχων δύο χιτώνας…»

Οι Κεφαλονίτες τα καταλάβαιναν τα Ιταλικά.

Ακόμα και σήμερα υπάρχουν «δάνεια» στο λεξιλόγιο μας.

Ο Αμος  σκέφτηκε πως έπρεπε να βρει τον δρόμο για το Αργοστόλι.

Για το Νοσοκομείο. Το τραύμα του έπρεπε να αντιμετωπιστεί.

Πίστευε ότι η σφαγή στα Δειλινάτα ήταν ένα περιστατικό που περιοριζόταν στα όρια του Χωριού.

Δεν ήξερε τότε πως η σφαγή είχε πάρει διαστάσεις σε ολόκληρη  την Κεφαλονιά.

Και στο Αργοστόλι.

Είχε πάρει την απόφαση του  να πάει στο Νοσοκομείο.

Να περπατήσει προς τον θάνατο.

Ο Ρέμεπελος γνώριζε το Ευαγγελικό «ο έχων δύο χιτώνας…»

Με τα ρούχα του Ρέμπελου, ένα πανταλόνι, ένα πουκάμισο και τα παπούτσια του ο Αμος, ξεκίνησε για τα Αργοστόλι με οδηγό την Ειρήνη, την γυναίκα του Ρέμπελου που ανέλαβε την ευθύνη και τον κίνδυνο.

 

9. Γραμμένο

Βάδιζε προς το τέλος του ο Αμος.

Νόμιζε πως έχει πάρει τον δρόμο προς την ζωή και το μέλλον του.

Βάδιζε όμως προς τον θάνατο.

Η ειμαρμένη!

Το πεπρωμένο του!

Ήταν γραμμένο.

Η συνάντηση του με την Μαρίκα Κωνσταντάκη.

Μια νέα εικοσάχρονη κοπέλα των Φαρακλάτων.

Κόρη του Παπά Διονύση.

Η Μαρίκα !

Ήταν «αγγελιοφόρος του Θεού».

Εξήγησε στον Αμος ότι ο δρόμος που έχει πάρει «φέρει επί Γολγοθά τόπον»

Του έδωσε να καταλάβει ότι η σωτηρία του πρόσμενε στο σπίτι του Παπά Διονύση.

Στο σπίτι της.

Στο σπίτι του Παπά Διονύση Κωνσταντάκη.

 

10.-Τιμημένο Ράσο.

Τα ράσο το τιμά ο άνθρωπος.

Ο Παπάς που βάζει το ράσο του ασπίδα  για την ψυχή ,για το άνθρωπο τον ίδιο.

Καταφύγιο

Για τον διωκόμενο ,για τον ανέστιο, για τον φτωχό ,για τον αδύναμο.

Ο Παπά Κτενάς,ο Παπάκουμπούρας,ο Παπά Χολέβας που τον είπαν  Παπαφλέσσα, ο Παπά-Ανυπόμονος, ο  Δαμασκηνός,ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος…

Στα Φαρακλάτα ο Παπά Διονύσης Κωνσταντάκης.

Ένας απλός Λευίτης!

Το σπίτι του και η καρδιά του χωρούσε όλους στην εποχή της κατοχής και της πείνας.

Ήταν η τελευταία ελπίδα για τον Αμος αυτός ο απλός Ιερέας.

Μπροστά στον αγαθό κληρικό βρισκόταν ο χθεσινός εχθρός ,ο δυνάστης ,ο νέος, αδύναμος πια.

Ένας τραυματίας διωκόμενος. Ένας Ικέτης.

Το «Κυλώνειο Άγος» βρισκόταν μακριά από την ψυχή του Παπά Διονύση.

11. Ο Μάμμος

«Σε όσα σπίτια πηγαίνω θα μπαίνω να βοηθήσω τους ασθενείς …και όσα βλέπω και ακούω …δεν θα μαθευτούν παραέξω θεωρώντας τα αυτά μυστικά»

Από τον όρκο στον Ιπποκράτη.

Ο Νίκος Κοσμάτος ο «Μάμμος» αυτόν τον όρκο δεν τον είχε δώσει ποτέ.

Δεν ήταν Γιατρός.

Ανήκε στην «δημώδη» Ιατρική.

Εμπειρικός Θεραπευτής αλλά και Φαρμακοποιός.

Συμπαραστάτης της Γυναίκας στην γέννα αλλά και διαγνώστης και βοτανολόγος.

Δεν έδωσε όρκο στον Ιπποκράτη αλλά έδωσε λόγο στον εαυτό του:

«να βοηθήσω τον ασθενή σε όσα σπίτια πηγαίνω και όσα βλέπω και ακούω δεν θα μαθευτούν παραέξω…»

Αυτόν κάλεσε ο Παπά Διονύσης  για τον Αμος.

Ένας «φιλικός» σε μια Πανελλήνια «Φιλική Εταιρεία» με όρκο σιωπής.

Οι Βαβυλώνιοι ,οι Σουμέριοι το ήξεραν πριν χιλιάδες χρόνια:

Το μέλι και το κερί σώζουν!

Εμποδίζουν την σήψη, την μόλυνση.

Το ήξερε και ο «Μάμμος». Άριστος  μελισσοτρόφος και ο ίδιος με μέλι και κερί κάλυψε την πληγή του Αμος.

Αυτός ο «Γιατρός» των Φαρακλάτων ,ο «Γιατρός» της Ευγέρου.

 

12.-«Μικρέ μου φίλε Γιώργο Θαλάσση»

Ότι ποιο σπουδαίο και βαθιά εκπαιδευτικό διάβασαν τα παιδιά μετά τον Πόλεμο  ήταν ο «Μικρός Ηρως».

Περίπου 800 τεύχη του περιοδικού του Στέλιου Ανεμοδουρά.

Πρωταγωνιστές ο Γιώργος Θαλάσσης,η Κατερίνα και ο Σπίθας.

Νέα παιδιά που «δράσανε» την ίδια περίοδο .Το 1943-1944.

Παιδιά της Κατοχής.

Αγωνίστηκαν κατά των δυνάμεων που κατείχαν την Πατρίδα.

Με δυνάμεις  και ικανότητες υπερφυσικές κατατρόπωναν τον εχθρό.

Σαμποτάζ ,δολιοφθορές ,πράξεις ηρωισμού.

Ο Γιώργος Θαλάσσης ήταν το όνειρο και το πρότυπο μας.

Μέσα μας το ξέραμε ότι δεν ήταν παραμύθι!

Το πιστεύαμε όλοι πως ο «Μικρός Ηρως» υπήρξε ,υπήρχε.

Τουλάχιστον μέσα στις καρδιές μας.

Τελικά ο «Γιώργος Θαλάσσης» υπήρξε παντού.

Σε κάθε Πόλη,σε κάθε Ελληνικό Χωριό.

Τον συνάντησα στα Φαρακλάτα.

Ο Αμος Παμπαλόνι  χρειαζόταν τον Άνθρωπο.

Εκείνον που θα του μετέφερε τα λίγα αναγκαία για να ζήσει στο καταφύγιο του.

Ο Διονύσης Κωνσταντάκης, εγγονός του Παπά-Διονύση.

Ένα παιδί 11 χρονών τότε.

Ο Διονύσης ήταν ο «από μηχανής Θεός» του Αμος.

Αυτός που μετέφερε το «μάννα».

Ένα παιδί 11 χρόνων που ήξερε τον κίνδυνο και τον αναλάμβανε.

Ήξερε τον κίνδυνο αλλά και αποδεχόταν την ευθύνη.

Ένα παιδί δεν κινούσε υποψίες στον καταχτητή.

Τα νιάτα της Πατρίδας μας:

«εμπρός στον αγώνα τα νιάτα μας ,εμπρός- εμπρός!»

 

13.-Amos Pampaloni e morto!

Η Εθνική Ενωση Παρτιζάνων Ιταλίας (Α.Ν.Ρ.Ι) στις 12 Ιουνίου 2006 ανακοινώνει στους “Πρωταγωνιστές”:

“Ο Αμος Παμπαλόνι,ο εκτελεσμένος της Κεφαλονιάς, έφυγε!”

 

Στο “Nove da Firenze” γράφτηκε:

“Την Δευτέρα 12-Ιουνίου έφυγε από την ζωή στην Φλωρεντία ο Ήρωας της Αντίστασης  κατά  των Γερμανών στο Ελληνικό νησί της Κεφαλονιάς,Αμος Παμπαλόνι.

Είναι σύμβολο πολλών Ιταλών στρατιωτών που έκαναν σωστή επιλογή τότε.

Πρώτος  Ιταλός  Αξιωματικός που άνοιξε πυρ  κατά των Ναζιστών στις 13 Σεπτεμβρίου 1943 ...”

Σαν ήρωας της αντίστασης έφυγε ο Αμος στα 96 του χρόνια.

Ένας Ήρωας της Ιταλικής Ιστορίας.

Έτσι τον τίμησαν.

Medaglia d΄argento al valor militare

“Ασημένιο μετάλλιο στρατιωτικής τιμής”.

Τον τίμησε τον Αμος Παμπαλόνι η Ιταλία αλλά και η Τοσκάνη και η Πόλη του η Φλωρεντία.

Έτσι έφυγε από την ζωή:

Με την Τιμή της Πατρίδας!

Της Πατρίδας του.

Στα μεταθανάτια αφιερώματα δίκαια τιμούν την συμμετοχή του Αμος  στις δυνάμεις αντίστασης του ΕΛΑΣ γιά 14 μήνες στην Ήπειρο και την Ρούμελη, μετά την διάσωση του  “από μια ντόπια οικογένεια”.

 

Η Ιταλία ευγνωμονούσα τα τέκνα της.

Σε δίκαιους και άδικους αγώνες, σε Νίκες και Ήττες η Ιταλία ευγνωμονεί τα παιδιά της.

  

14.-‘Η Ελλάς ευγνωμονούσα”

Ήταν το 1858 όταν ο Θεόδωρος Βρυζάκης ζωγράφισε τον πίνακα του:

“Η Ελλάς ευγνωμονούσα”

Η Πατρίδα μας,αυτή η νέα τότε Κόρη,στους ουρανούς,να ακουμπά στα σύννεφα και να σκεπάζει τα παιδιά της:

Τον Ρήγα και τον Κοραή,τον Καραΐσκάκη,την Μπουμπουλίνα,τον Οδυσσέα Ανδρούτσο,τον Κανάρη και τον Μιαούλη.

Τον Στρατηγό Κολοκοτρώνη...”

Έτσι ο Βρυζάκης είδε την Πατρίδα:

“Μιά Ελλάδα που ευγνωμονεί τα Παιδιά της. Αυτά που της έδωσαν την Ελευθερία μαζί με το αίμα τους.

Μαζί με την ζωή,την ψυχή και τα νιάτα τους.

Δεν μας χρωστά η Ελλάδα.

Ποτέ δεν μας χρωστούσε.

Εμείς της χρωστάμε και πάντα της χρωστούσαμε γιατί μας έδωσε το δικαίωμα να είμαστε Ελληνες.

Αλλά είναι η μέγιστη Τιμή να έχεις την ευγνωμοσύνη της Πατρίδας.

Και μεγαλώνει η Ελλάδα όταν θυμάται τα παιδιά της,οταν αναγνωρίζει την θυσία τους,όταν δεν επιτρέπει στην λήθη να σβήσει την Ιστορία.

Και οι Ελληνες,αυτός ο Λαός,αυτής της μικρής Πατρίδας,άνδρες και γυναίκες,έτσι βαδίζουν προς τα μπρος:

Όταν δεν ξεχνούν.

Όσο δεν ξεχνούν.

Πίσω από τους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Ελευθερίας,πίσω από τους Ήρωες της Πατρίδας και του Λαού μας ο Βρυζάκης “βλέπει” χιλιάδες Ελληνες,χιλιάδες Άντρες και Γυναίκες επώνυμους και ανώνυμους στοιχισμένους πίσω από αυτήν την  “Ευγνωμονούσα Ελλάδα”.

Και μακραίνει αυτή η ατελείωτη σειρά ανθρώπων μέχρι εκεί που δεν μπορείς να διακρίνεις τις μορφές τους αλλά νοιώθεις ότι είναι εκεί και πίσω από αυτούς και άλλοι και άλλοι και δεν τελειώνει ποτέ η γραμμή όσων έδωσαν για την Πατρίδα  ζωή και αίμα.

Και αυτή “η ντόπια οικογένεια” που διέσωσε τον Αμος Παμπαλόνι είναι εκεί.Στον Πίνακα του Βρυζάκη.

Στην “Ευγνωμονούσα Ελλάδα”.

 

15.- Κοφτερό μαχαίρι

 “της προδοσίας ο παράς ειν κοφτερό μαχαίρι”

Τον πρόδωσαν τον Αγγελο. Τον γιό του Παπά Διονύση

Στους Γερμανούς.

Σώθηκε ο Αμος Παμπαλόνι,πέρασε στην Ρούμελη,στην Αντίσταση.

Γύρισε στην Πατρίδα του και έζησε εκεί.

Αλλά τον πρόδωσαν τον Αγγελο,τον νέο,τον πατριώτη,τον μαχητή στον Πόλεμο και στην αντίσταση των Ελλήνων.

Τον πρόδωσαν τον γιό του Παπά.

“Του βρήκαν ένα όπλο.Τον πρόδωσε ένας που ήταν και συγγενής μας.Τον μαχότανε και τον πρόδωσε. Έτσι είναι όπου μαχότανε εύρισκε τότε ευκαιρία. Τον πρόδωσε και του δώσανε  του προδότη οι Γερμανοί κάτι

Ήταν και συγγενής αλλά τον σβήσαμε από συγγενή μας.

Τον πιάσανε τον Άγγελο και τον φυλακίσανε στο κελί της εκκλησιάς αλλά ο Άγγελος δεν μίλησε”.

Η Αγγιολόνα μου είπε και το όνομα:

“ήταν ο….”

αλλά οι προδότες δεν έχουν όνομα.

Δεν τους γράφει η Ιστορία.

Σε αυτήν γράφονται οι προδομένοι.

Οι αντρειωμένοι.

Είναι όμως το μαχαίρι της προδοσίας κοφτερό.

Γιατί το μαχαίρι αυτό πονάει πιο πολύ από όλα.

Αυτό σκίζει βαθιά.

Και ο θάνατος από προδοσία είναι δυο φορές θάνατος

 

16.-Δέν μπορώ! Η αγχόνη τα δέντρα μου εξουθένωσε”

Κρεμάλες παντού!

Απόκαμε αυτός ο Τόπος από τις κρεμάλες.

Στην κρεμάλα ο Πατριάρχης και ο Παπά-Ληστής.

Αγχόνες σε κάθε Ελληνικό Χωριό,σε κάθε Πόλη.

Οι Οθωμανοί και οι Αγγλοι και μετά οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι κι οι Ιταλοί και μεταξύ μας.

“Η  αγχόνη τα δέντρα μου εξουθένωσε”

από το “Άξιον Εστι” του Ελύτη.

Στα Φαρακλάτα  μιά ελιά.

Στην “Στήλη”,στο Ηρώο των Υπέρ Πατρίδος,στην Πλατεία.

Εκεί οδήγησαν τον Άγγελο.

Στην ελιά.

Αν είναι  η αγχόνη το τέλος γιά τον Ελληνα δεν υπάρχει μεγαλύτερο δώρο από την Ελιά.

Είναι ριζωμένη μέσα στην καρδιά μας η Ελιά.

Μας ατενίζει από τον Παρθενώνα και από εκεί η Αθηνά κρατώντας κλάδο ελαίας τιμά τους Ήρωες  και τους Νικητές με κότινο.

Με ,πολλούς κότινους.

 

17.-Το δάκρυ σου πληγώνει την Γη!

Από την φυλακή του,Από το κελί της Εκκλησιάς,της “Βαγγελίστρας”,βάδισε ο Γενναίος προς την αγχόνη.

Δεν μίλησε.Δεν αποκάλυψε Ανθρώπους και τόπους.

Κράτησε μέσα τους συνεργάτες του.

Μιά φορά κανείς πεθαίνει.

Πρέπει να τιμά την ζωή του.

Μιά φορά κανείς πεθαίνει.

Βάδισε θαρραλέα.

Ανάμεσα στους Χωριανούς που  με την βία έπρεπε να δουν τον απαγχονισμό.

Γιά παραδειγματισμό.

Εκεί και ο μικρός Διονύσης.Ο εντεκάχρονος ανιψιός του,ο Διονύσης Κωνσταντάκης.

Ενα μικρό αγόρι που θα πρεπε να παίζει και να μετράει τ,άστρα.

Έκλαιγε ο μικρός Διονύσης.

“Μην κλαις Νιόνιο μου”.Ο λόγος του Άγγελου.

“Μην κλαις αγόρι γοερά.

Το δάκρυ σου πληγώνει την Γη”

Ο λόγος του Άγγελου και της  ποιήτριας Ελένης Ιωάννου.

 

18.-Δεν εμπόριαμε να κουνήσουμε το αυτί μας

“Ήταν βάρβαροι άνθρωποι οι Γερμανοί.Μας μαζώξαν όλους στην “στήλη”.Δεν κόταγες να μην πας. Ηταν όλο το Χωριό,δεν έπεφτε βελόνι.Ο  παπά Διονύσης του είπε κάτι στο αυτί και ο Άγγελος εφώναξε: συχωράτε με Χωριανοί και σας συγχωρώ και εγώ.

Ο Πρόεδρος διάβασε την απόφαση και έδωσε ο Γερμανός μιά κλοτσά με το ποδάρι του στο σκαμνί και κρεμάστηκε ο Αγγελος.

Δεν μίλησε κανείς.Ηταν βάρβαροι άνθρωποι οι Γερμανοί.Δεν μπορούσαμε να κουνήσουμε το αυτί.

Έτρεμε ο Τόπος από την αρβύλα

Τον αφήσανε κρεμασμένο στην ελιά  να τον βλέπει το Χωριό και να τον βλέπει ο Παπάς και η Μάνα του.

Μετά από 2 μέρες αφήσανε να τον πάρουνε.

Και έγινε την τρίτη μέρα η κηδεία του.

Ο πατέρας του ο Παπά Διονύσης έκαμε την κηδεία.

Το κοινώνησε,το ξομολόγησε και το κήδεψε ο ίδιος το παιδί του.

Δεν κλαίγανε ο Παπάς και η Παπαδιά όταν τον κρεμάσανε.

Χαρά δεν δώσανε στους Γερμανούς.Δεν κλάψανε.

Ήταν περήφανοι άνθρωποι.

Καημό είχανε.

Μέσα τους κλαίγανε. Ζήσανε με τον πόνο.”

Η Γιαγιά Αγγιολίνα Παπαναστασάτου, κόρη του Γιάννη Καλογηράτου ήταν τότε κοπέλα 21 χρόνων.

Τώρα γερόντισσα 102 χρόνων με  32 εγγόνια και δισέγγονα.

Έζησε τα γεγονότα και τα θυμάται με ένα καθάριο μυαλό και σκέψη:

“Με την Μαρίκα ήμασταν σαν αδελφές…...”

Μπήκα στο σπίτι της όπως ο Παπάς στο Ιερό.

Με δέχτηκε στο σπίτι της. Πήγα με τον γιό της τον Μαρίνο:

“δεν το ήξερα πως ο Παπά Διονύσης φύλαγε Ιταλό.Και ο Πατέρας μου είχε έναν κρυμμένο στην αποθήκη που φυλάγαμε σανό. Καλό παιδί. Έφυγε μετά τον Πόλεμο και δεν ακούσαμε ξανά γιά αυτόν.

Γιά τον Παπά Διονύση δεν άκουσα πως έκρυβε Ιταλό.

Αλλά αυτά τα πράγματα γίνονται μά δεν λέγονται.

Δεν θα τόλεγε.

 

19.-“Μιά Μάνα τέτοιου Ήρωα εν προσβολή να κλάψει...”

Δεν έσταξε δάκρυ!

Τι κάνει τους ανθρώπους τόσο δυνατούς;

Ποια δύναμη οπλίζει τους γονιούς,τους συγγενείς;

Είναι βαριά τιμωρία γιά τους δολοφόνους να μην ζουν  χαρά  γιά το έγκλημα τους.

Η παπαδιά ατένισε τον γιό της στην αγχόνη.

Τον ανδρειωμένο.

Τους τιμώρησε τους εκτελεστές του.

Του αντρειωμένου ο θάνατος,θάνατος δεν λογιέται.

Η Αντωνού Αυξεντίου,η Μάνα του νεοήρωα της Κύπρου,του Γρηγόρη Αυξεντίου,μιά αμόρφωτη,μορφωμένη από την ζωή γερόντισσα είπε τον επικήδειο γιά τον γιό της:

“Μιά Μάνα τέτοιου Ήρωα εν προσβολή να κλάψει,προσβάλει τον Λεβέντη της...”

Έτσι δεν έκλαψε η Μάνα του Άγγελου δημόσια.

Έκλεγε μέσα της σαν Μάνα Ελληνίδα:

“Χαλάλι της Πατρίδας μου,ο γιός μου,η ζωή μου”

 

20.”Πες πως χάθηκα στην Αλβανία”.

Έτσι χάθηκε ο Αγγελος.

Ο Παπά Διονύσης είχε τον καημό και τον πόνο.

Ήταν ο Γιός του!

“Πες πατέρα πως χάθηκα στην Αλβανία,στον Πόλεμο”

Ο Γιός,ο μελλοθάνατος να δώσει κουράγιο στον Πατέρα.

Στην κρεμάλα και ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης,ένας άλλος νέος γιά την Πατρίδα:

“Μιά φορά κανείς πεθαίνει.Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία.

Τι σήμερα,τι αύριο .Ολοι πεθαίνουν μιά μέρα.

Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς γιά την Ελλάδα.

Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου.

Η πιο όμορφη ώρα.

Μη ρωτάτε γιατί!”

Έτσι βάδισε ο Άγγελος προς την κρεμάλα.

 

21. Ενας πρόλογος και ένας επίλογος.

Σήμερα είναι ο “επίλογος” γιά τον Διονύση Κωνσταντάκη,γιά τον “Μικρό Νιόνιο του 1943”.

Τον είδα στο σπίτι του πριν λίγες μέρες.

Πήγα με τον γιό του τον Άγγελο.

Ήταν εκεί πάντα περήφανος.

Είπαμε όσα έπρεπε. Είπαμε πως θα συναντηθούμε ξανά,αλλ΄αυτό δεν θα γίνει τώρα.

Γράφω αυτά που έζησε,γράφω όσα έζησε και μου είπε η αγαπημένη και σεβαστή Γιαγιά Αγγιολίνα Παπαναστασάτου,τώρα στα 102 χρόνια της, αυτή η εικοσάχρονη κοπέλα του 1943.

Γράφω όσα ο Αγγελος Παπαναστασάτος ο Γιός του Κουτρούλη γνώρισε από τον Πατέρα του.

Γράφω γιά τα παιδιά του Διονύση που πρέπει να είναι περήφανα γιά τον Πατέρα τους.

Να είναι αυτό και ο “πρόλογος”γιά την σύνθεση ενός λευκώματος που θα αναδεικνύει το Έπος των κατοίκων των Φαρακλάτων στα 1943.

Την οικογένεια του Παπά Διονύση Κωνσταντάκη,τον Κουτρούλη και τον Ρέμπελο,τον Μάμμο αλλά και όσων στάθηκαν με τον Άνθρωπο κατά του Ναζισμού,κατά του ολοκληρωτισμού.

“ο Λοχαγός Κορέλι” δεν είχε μαντολίνο.

Συναντήθηκε με Ανθρώπους που είχαν Αξίες,Ήθος και Αρχές.

Και γιά αυτό επέζησε.

(με βιασύνη γράφω.Δεν μας επέτρεψε ο χρόνος.Αλλά οφείλω να σημειώσω οτι ανέγνωσα και άντλησα πληροφορίες από σχόλια και δημοσιεύματα  και των:North Ithaca.blogspot-kefalonia Magazine-kefalonia Press-GeorgiaLikoudi.biogspot. Και την Μηχανή του χρόνου)